Okulagiriza ku Kusunguwala
Okusunguwala kye kizibu eky'amangu ekikosa obulamu bw'omuntu mu ngeri nnyingi. Kitegeeza okunyiiga, okuwulira obutasanyuka, n'obutayagala bintu bingi. Kisobola okukosa engeri gye tufumiitiriza, gye tuwulira, ne gye tweyisaamu. Wano tujja kwogera ku ngeri ez'enjawulo ez'okujjanjaba okusunguwala, n'okusooka okukitegeera, okutuusa okusobola okukifuna obuyambi.
Biki ebireeta okusunguwala?
Okusunguwala kiyinza okuva ku bintu bingi eby’enjawulo. Ebimu ku bireetera abantu okusunguwala mwe muli:
-
Ebizibu by’obulamu
-
Okufiirwa omuntu ow’omugaso
-
Obuzibu mu maka oba ku mulimu
-
Okweraliikirira ennyo
-
Obuzibu bw’ensimbi
-
Obulwadde obw’omutwe obulala
-
Okunywa ennyo omwenge oba okunywa ebiragalalagala
Okutegeera ensibuko y’okusunguwala kikulu nnyo mu kufuna obujjanjabi obusaana.
Bubonero ki obulaga nti omuntu asunguwadde?
Okusunguwala kulina obubonero bungi obw’enjawulo. Ebimu ku byo bye bino:
-
Okuwulira ennaku oba obutasanyuka okumala ebbanga ddene
-
Obutayagala bintu bingi by’edda bye wayagalanga
-
Okukyuka mu ndya n’otulo
-
Obutayinza kufumiitiriza bulungi
-
Okweraliikirira ennyo
-
Okuwulira ng’oli mukoowu ennyo
-
Okufuna ebirowoozo by’okwetta
Bw’oba olaba obubonero buno mu ggwe oba mu muntu omulala, kikulu okufuna obuyambi mangu ddala.
Obujjanjabi bw’okusunguwala bukolebwa butya?
Waliwo engeri nnyingi ez’okujjanjaba okusunguwala. Omusawo asobola okukuwa ebiragiro ebisingayo okukugasa. Ezimu ku ngeri ez’okujjanjaba okusunguwala ze zino:
-
Okunyumya n’omusawo w’obwongo (psychotherapy)
-
Okufuna eddagala erikendeza ku kusunguwala
-
Okwetaba mu bikolebwa ebirala ng’okwewummula n’okukola dduyiro
-
Okufuna obuyambi okuva mu bantu abalala
-
Okukola enkyukakyuka mu ndya n’empisa ezilala
Emirundi mingi, enkola ennungi esinga kuba y’okukolagana wakati w’obujjanjabi obw’enjawulo.
Obujjanjabi bw’okusunguwala bukola butya?
Obujjanjabi bw’okusunguwala bukola mu ngeri ez’enjawulo okusinziira ku kika ky’obujjanjabi. Okugeza:
-
Okunyumya n’omusawo w’obwongo kiyamba okutereeza engeri gy’ofumiitiriza n’okukendeza ku birowoozo ebibi
-
Eddagala liyamba okutereereza obusimu mu bwongo obukwata ku mbeera y’omutwe
-
Okwetaba mu bikolebwa ebirala kiyamba okukendeza ku kunyiiga n’okuwulira obulungi
-
Obuyambi okuva mu bantu abalala buwa amaanyi n’okuwulira ng’otegerekeka
Okutegeera engeri obujjanjabi gye bukola kiyamba okwesiga nti bukola era n’okugumiikiriza okusooka.
Obujjanjabi bw’okusunguwala bumala bbanga ki?
Obujjanjabi bw’okusunguwala bumala bbanga ly’enjawulo okusinziira ku muntu ne ku kika ky’obujjanjabi. Ebintu ebimu ebikosa obbanga ly’obujjanjabi bye bino:
-
Obuzito bw’okusunguwala
-
Kika ki eky’obujjanjabi ekikozesebwa
-
Engeri omuntu gy’addamu eri obujjanjabi
-
Obwetaavu bw’omuntu ssekinnoomu
-
Ensibuko y’okusunguwala
Abantu abamu basobola okufuna enkizo mu wiiki ntono, ng’abalala basobola okwetaaga emyezi oba emyaka. Kikulu okuba n’obugumiikiriza n’okukolagana n’omusawo wo mu kugezesa enkola ez’enjawulo.
Obujjanjabi bw’okusunguwala busaana butya?
Obusaana bw’obujjanjabi bw’okusunguwala busobola okukyuka nnyo okusinziira ku kika ky’obujjanjabi n’omusawo. Wano waliwo ebimu ku by’okumanya ku busaana:
-
Okunyumya n’omusawo w’obwongo kisobola okusaana wakati wa 50,000 ne 150,000 UGX buli lusisinkano
-
Eddagala ly’okusunguwala lisobola okusaana wakati wa 30,000 ne 100,000 UGX buli mwezi
-
Obujjanjabi obw’awamu busobola okusaana wakati wa 200,000 ne 500,000 UGX buli mwezi
Ebisale bino biyinza okukyuka okusinziira ku kitundu n’omusawo. Kikulu okwogera n’omusawo wo ku nsonga z’ensimbi n’okulaba oba waliwo obuyambi bwonna obw’ensimbi.
Ebisale, emiwendo, oba ebibalirirwa eby’ensimbi ebiri mu kiwandiiko kino bisinziira ku kumanya okusembayo okuli naye biyinza okukyuka. Kikulu okukola okunoonyereza kwo ng’tonnakolera ku nsimbi zonna okusalawo.
Okumaliriza, okujjanjaba okusunguwala kwe kuddaabulula obulamu bw’abantu bangi. Okuva ku kutegeera ensibuko n’obubonero okutuuka ku ngeri ez’enjawulo ez’okukujjanjaba, waliwo essuubi eri abo abakoseddwa okusunguwala. Okunoonyereza obujjanjabi obusaana era obukugasa kikulu nnyo. Nga bwe kikulu okujjukira nti okusunguwala kusobola okujjanjabwa, era okufuna obuyambi ssi bunafu wabula kye kimu ku bintu ebikulu by’osobola okukola.
Ebyandiiko ebikozeseddwa:
Ekiwandiiko kino kya kumanya kwokka era tekisaana kutwaliribwa ng’amagezi ga musawo. Tusaba weebaze omusawo akutte ku by’obulamu okulaba amagezi ag’enjawulo n’obujjanjabi.